Genel Olarak Bitcoin Nedir?

Bitcoin, esasında bir veritabanıdır. Devasa bir dijital defterdir. Fakat herkesin içini açıp bakabildiği, içine işlenen tüm verileri inceleyebildiği ve doğrulayabildiği bir defterdir. Kullanıcılar arasında transfer edilen tüm Bitcoin’ler bu deftere yazılmaktadır. Deftere yazma işlemini yapan kişilere ise madenciler denmektedir. Defter; bu noktada Bitcoin blok zincirini, defterin sayfaları ise blokları temsil eder. Bitcoin madencileri doldurdukları her bir sayfa, yani blok için belirli bir miktarda ödül elde ederler.

Bitcoin Nasıl Ortaya Çıktı?

Bitcoin, “Satoshi Nakamoto” rumuzlu kriptografi uzmanı anonim bir yazılımcı tarafından yaratıldı. 3 Ocak 2009 tarihinde yazılan ilk blok (Genesis Block) ile Bitcoin doğmuş oldu. İlk Bitcoin transferi 12 Ocak 2009 tarihinde Satoshi Nakamoto ve Amerikalı yazılım geliştirici Hal Finney arasında gerçekleşti ve 22 Mayıs 2010’da ise Bitcoin kullanılarak bilinen ilk ticaret yapıldı. Laszlo Hanyecz isimli bir yazılımcı tam 10.000 BTC karşılığında iki pizza siparişi vererek, en ufak fikri dahi olmadan dünyanın gelmiş geçmiş en pahalı pizzalarını satın aldı. Bitcoin’in emeklediği bu bu zamanlarda, bir kripto varlıkla yapılan ödemenin yasallığı hiç tartışılmıyordu. Zira hiçbir devlet tarafından regülasyon gündemde değildi. Şimdi ise Türkiye, İran, Çin gibi bazı ülkelerde kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılmasının yasaklandığı görülmektedir. Konuya ilişkin olarak “Bitcoin ve Altcoinler ile Ödeme Alabilir Miyim?” başlıklı makaleye göz atabilirsiniz.

Bitcoin henüz bu dönemlerde basit bir dizüstü bilgisayarla dahi kazanılabilen yavru bir kripto paraydı. Ağ, günümüzdeki kadar yoğun değildi. Bu nedenle dizüstü bilgisayarda bile çalıştırabildiğiniz basit bir program vasıtasıyla Bitcoin ödülleri kazanabilmek mümkündü. Bitcoin’i erken dönemde keşfeden kullanıcılar, Bitcoin’i ancak bu şekilde elde edebiliyordu. Zira günümüzdeki gibi kripto para borsaları mevcut değildi. Bu durum 6 Şubat 2010’da, ilk Bitcoin borsası olan BitcoinMarket.com‘un kurulmasıyla değişti. Daha önce sadece kullanıcılar arasında transfer edilebilen Bitcoin; ilk kez bir piyasa fiyatına sahip olmakla birlikte, arz-talep dengesiyle işlem görmeye başladı. Zaman içerisinde kripto para borsalarının çoğalmasıyla Bitcoin çok daha kolay ulaşılabilir sanal bir değer haline gelmiştir. Binance, Coinbase, Btctürk, Paribu gibi borsalardan rahatlıkla satın alınabilmektedir. Günümüzde madenciliği artık sadece güçlü bilgisayarlar(ASIC Miners) ile yapılabilen; gündelik kullanıcının sadece borsalardan ya da diğer kullanıcılardan doğrudan (Peer to Peer) satın alabildiği bir ürün haline bürünmüştür.

Borsada Tuttuğum Bitcoin Gerçekten Benim mi?

Herhangi bir merkezi borsa aracılığıyla satın aldığınız Bitcoin, Ether (Ethereum) ya da herhangi bir altcoin, siz onu cüzdanınıza çekene kadar size ait değildir. Borsa ara yüzünde yer alan spot cüzdanınızda gördüğünüz her kripto para, aslında o borsanın cüzdanında bulunmaktadır. Borsanın herhangi bir şekilde siber saldırıya uğraması, dolandırıcılık faaliyeti içine girmesi, yargı makamları ve kolluk kuvvetleri tarafından hakkında soruşturma yürütülmesi hasebiyle aleyhine tedbir kararı verilmesi gibi durumlarda borsadan nakit para çekebilme işlemleriniz kısıtlanabileceği gibi, Bitcoin ve altcoinlerinizi başka bir cüzdana çekebilmeniz de engellenebilecektir. Çünkü satın aldığınız BTC ve diğer kripto paralar üzerinde herhangi bir kontrolünüz bulunmamaktadır.

Bir örnek üzerinden gidelim: Ali, merkezi X borsasına $1000 dolar para göndermiş ve borsa arayüzünden 1 BTC satın almıştır (1 BTC = $1000 olduğunu varsayalım). Ali’nin borsa arayüzünde gerçekleştirdiği bu işlemin Bitcoin blok zinciri ile uzaktan yakından bir ilgisi yoktur. Borsa ara yüzünde yer alan kendi spot cüzdanında gördüğü miktar sadece bir rakamdan ibarettir. Ali eğer almış olduğu 1 BTC’yi oluşturduğu bir Bitcoin cüzdanına çekme talimatında bulunursa; borsa talep edilen BTC miktarını kendi sıcak cüzdanından Ali’nin belirtmiş olduğu cüzdan adresine gönderecektir. İşte bu noktada madenciler tarafından borsanın Bitcoin sıcak cüzdanından 1 BTC düşülecek ve Ali’nin cüzdanına 1 BTC eklenecektir. İşbu işlem Bitcoin Blockchain’ininde ilgili bloğa işlenecek ve Ali satın almış olduğu BTC’nin yegane sahibi olmuş olacaktır.

Kullanıcının kendi Bitcon cüzdanında BTC tutması ile, pantolonun cebinde kağıt para tutması arasında hiçbir fark bulunmamaktadır. Nasıl ki cepteki kağıt para; yargı makamlarının müsadere etmesi ya da cebri icraya konu olması dışında tamamen kişinin hüküm ve tasarrufu altında ise, BTC de tam olarak böyledir. Cüzdanınıza gelen ve giden tüm Bitcoin’ler, binlerce bilgisayar (node) tarafından doğrulanır ve blockchain’e kusursuz bir şekilde işlenir. İşlenen verilerin kötü niyetle sonradan değiştirilebilmesi çok zordur.

Bitcoin Nasıl Cüzdana Çekilir?

Kripto para cüzdanları geleneksel cüzdanlar gibi fiziksel parayı saklamazlar. Bunun yerine, cüzdanlar özel anahtarları yönetir ve blockchain ile etkileşime geçmenizi sağlarlarlar. Kripto paralarına erişim sağlamak ve işlemleri onaylamak için kullanılan gizli bir şifre görevi görür. Karmaşık ve uzun oldukları için bu şifreler bir dizi İngilizce kelime tarafından temsil edilir. Örneğin; bir cüzdan adresi oluştururken cüzdan yazılımı size “mountain flower river solid galaxy phone dream market silver planet cat window” şeklinde bir dizi kelime verir. Bu kelimeleri ASLA KİMSEYLE PAYLAŞMAMALISINIZ. Bu kelimeler aslında sizin özel anahtarınıza karşılık gelen şifrenizdir (seed phrase). Bu şifreye sahip olan herhangi biri, herhangi bir Bitcoin cüzdan uygulaması ile varlıklarınıza erişebilir. Kelimeleri bir yere not aldıktan sonra cüzdan adresiniz kullanıma açılmış demektir. Uygulamanın içerisinde Bitcoin adresinizin ne olduğunu görebilirsiniz. “1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa” şeklinde 1 veya 3 ile başlayan bir adresiniz olmalı. Tabiri caiz ise bu adres sizin İBAN’ınızdır. Dolayısıyla bir borsadan BTC çekimi yapmak istediğinizde yahut başka birinden ödeme almak istediğinizde bu adresi paylaşmanız gerekir.

Kripto para borsalarından BTC çekimi yapabilmek için “withdraw / para çekme” menüsüne gelinir ve adres kutucuğuna Bitcoin adresimiz, yani “IBAN”ımız yapıştırılır. Ağ seçimi yapılırken Bitcoin ağı seçilir. İşlemi tamamladıktan sonra borsa tarafından BTC’in adresinize gönderimi yapılacaktır. Bitcoin ağında işlemler diğer birçok kripto paraya göre yavaştır. O yüzden transferin gerçekleşmesi 10 dakika ile birkaç saat arasında değişebilir. Coin çekilirken dikkat edilmesi gereken en büyük husus ağ seçimidir. Cüzdan adresiniz hangi coini destekliyorsa sadece o coini çekebilirsiniz. Örneğin; yukarıda örnek olarak verdiğimiz türden bir Bitcoin adresine Ethereum, BNB, Solana gibi diğer coinler çekilemez. Aksi takdirde transfer edilmeye çalışılan coinlere tekrar ulaşılamayabilir.

Bitcoin Gerekli mi? Avantajı Ne? Banka Kullanmaktan Farkı Nedir?

ATM’den ya da bankanızın internet bankacılığı menüsünden ulaşabildiğiniz hesabınızda gözüken para da, tıpkı yukarda anlattığımız gibi bankanın tasarrufu altındadır. Siz bankaya $1000 yatırdığınızda; banka bu parayı sizin adınıza açılmış bir hesapta tutacağını, talebinize göre başka bir hesaba göndereceğini ya da size geri vereceğini taahhüt eder. Pekala günümüzde Devletlerin ihdas ettiği regülasyonlar çerçevesinde, bankalar bu taahhütlerini çoğunlukla yerine getirebilmektedirler. Fakat büyük bir ekonomik kriz, savaş ya da herhangi bir mücbir sebebin ortaya çıktığı senaryoyu düşünelim. Bankacılık sisteminin geçici olarak durdurulması, işlemlere kısıtlamalar getirilmesi ya da bankanın iflas etmesi gibi bir durumda, banka nezdinde yer alan paranızı çekebilmeniz mümkün olmaz. En azından işler rayına oturana kadar.

Söz konusu Bitcoin olduğunda böyle bir risk mevcut değildir. Cüzdanınızda bulunan BTC üzerinde tam bir hakimiyetiniz bulunmaktadır. Hiçbir kurum ya da otoriteden onayına bağlı olmaksızın, her daim yapmak istediğiniz işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

Bitcoin Neden Uzun Vadede Sürekli Yükseliyor?

BTC’nin yükseliş sebepleri arasında gösterilen en büyük sebep arzının sınırlı olmasıdır. Bitcoin maksimum arzı, Satoshi Nakamoto tarafından 21 milyon olacak şekilde sınırlandırılmıştır. Bu yönüyle en çok altına benzetilmektedir. Temel ekonomiden bildiğimiz gibi, ürün ve hizmetlerin fiyatını arz ve talep ilişkisi belirler.

Bilindiği üzere merkez bankaları sürekli olarak para basmaya devam etmektedir. Yukarıdaki tabloda Amerikan Doları M2 para arzı görülmektedir. Bu tabloya göre, son 10 yılda para arzı 15 trilyon dolar artmış bulunmaktadır. 1971 yılında ABD’nin altın standardını tamamen terk etmesiyle birlikte; USD tamamen karşılıksız olarak basılmaya başlanmıştır. Bu sebeple arzı sınırlı olan tüm ürün ve hizmetlerin fiyatları, zaman içerisinde sürekli yükselmiştir ki; Bitcoin’de tam olarak bundan nasibini almaktadır. Maksimum arzının 21 milyon olmasının yanı sıra, her dört yılda bir Bitcoin madencilerinin blok başına kazandıkları ödül miktarı da yarılanmaktadır. Şu anda madenciler blok başına 3.125 BTC kazanmakta iken, 2028 yılında yaşanacak yarılanmada (halving) bu ödül miktarı da yarıya düşecektir. Bitcoin bu şekilde sürekli olarak daha deflasyonist bir yapı içerisine girmektedir. Bir yanda basılan paranın sınırsız oluşu, bir yandan sınırlı Bitcoin arzı ve azalan ödül sistemi düşünüldüğünde; volatil (oynak) yapısına rağmen BTC bu yönüyle uzun vadede sürekli yükselen bir grafik çizmektedir.

Bitcoin Daha Fazla Yükselecek Mi?

Elbette çok uzun vade için bir tahmin yapmak güç olsa da, diğer finansal ürünlerle kıyaslayarak Bitcoin’in ne kadar yükseleceği hususunda fikir edinmemiz mümkün. Yazımızın yazıldığı tarih itibariyle Bitcoin’in fiyatı yaklaşık $95.000 dolar civarında seyretmektedir. Altının fiyatının sabit kaldığını varsayarsak ve Bitcoin altının şu anki piyasa değerine ulaşacak olursa an itibariyle yaklaşık $900.000 dolar civarına yükselmesi gündeme gelecektir. Bu karşılaştırmadan yola çıkarsak BTC’nin geçmişte yaptığı gibi birden bire 10 kat, 100 kat artamayacağı gün gibi ortadadır. Bunu sebebi artık yavru bir kripto para olmaktan çıkıp, 1.878 trilyon dolarlık bir piyasa değerine ulaşmış bir dev yatırım enstrümanı haline gelmiş olmasıdır. Ancak Micro Strategy ve BlackRock gibi büyük kurumsal şirketlerin sürekli olarak BTC satın almaları ve Donald Trump’ın stratejik Bitcoin rezervi açıklamaları dikkate alındığında; $150.000 – $200.000 dolar gibi hedefler oldukça realist görünmektedir.

İşbu makale herhangi bir yatırım tavsiyesi içermemektedir.