Ripple – XRP Hakkında Değerlendirme

1-) Ripple – XRP Nedir?

Ripple; kişi ve kurumların eşten eşe (Peer to Peer) dijital ödemeler yapabilmesini ve alabilmesini blok zincir tabanlı çözümler sunarak kolaylaştırmayı amaçlayan, Ripple Labs destekli bir projedir. XRPL olarak adlandırılan blok zincirini kullanmaktadır. Piyasa değeri açısından en büyük ilk 5 coinden biri olan Ripple; Bitcoin, Ether, BNB, Solana, Tron gibi projelere kıyasla önemli farklılıklara sahiptir.

2-) Ripple – XRP Merkezsiz Mi?

Kağıt üzerinde XRP’nin merkeziyetsiz bir yapıya sahip olduğu ifade edilse de; Bitcoin, Ethereum, Monero gibi projelere kıyasla çok daha merkezi bir proje olarak değerlendirilmektedir.¹ Tıpkı diğer blok zincir projelerinde olduğu gibi XRPL için düğüm (node) çalıştırabilmek mümkündür. Fakat diğer birçok projeden farklı olarak, bu düğümler yaptıkları blok doğrulaması sonucunda herhangi bir ödül almazlar.² Bilindiği üzere, kripto para piyasaları tamamen serbest piyasa üzerine oturtulmuş bir ekonomik modeldir. Blok zincir teknolojileri için ne kadar fazla düğüm, o kadar fazla güvenlik anlamına gelir. Kişi ve kurumları doğrulayıcı çalıştırmaya iten en büyük unsur ise ödül sistemidir. Bitcoin özelinde konuşacak olursak; herhangi bir kişi sadece hayır işi yapmak adına binlerce dolar harcayarak ASIC madenci cihazları satın alıp Bitcoin hash rate’ine katkı sağlar mı? Elbette hayır. Bu nedenle birçok blok zincir projesinde madencilere belirli bir miktar ödül verilmektedir. Hatta kimi zaman Bitcoin’in sınırlı arz yapısı nedeniyle uzun vaadede güvenlikten taviz verileceği ileri sürülmektedir. Yapılan hesaplamalara göre son Bitcoin bloğu 2140 yılında çıkarılacak ve Bitcoin madencilerinin ödül kazanması sona erecektir. Bu da çok fazla madencinin blok doğrulama faaliyetini yüksek donanım ve enerji gelirlerinden dolayı terk etmesi ve hash oranını düşürmesi tehlikesini akıllara getirmektedir. Bu nedenle BlackRock şirketi dahi Bitcoin maksimum arzının bir gün değiştirilebileceğini ima etmiştir.³

Diğer taraftan Ripple, doğrulayıcı olmayı daha en baştan tamamen gönüllülük esasına dayandırmıştır. Bu nedenle XRPL güvenliği çok sayıda muhtelif kullanıcının doğrulayıcı düğümler çalıştırmasından tevellüt etmez. Güvenlik, Benzersiz Düğüm Listesinde (Unique Node List) yer alan doğrulayıcılar ile sağlanır. Bu doğrulayıcılar pratikte Ripple Labs tarafından belirlenen doğrulayıcılar olduklarından, kötü niyetli herhangi bir eylem ika etmeyeceklerine güvenilir. Ripple Labs ağın merkeziyetsiz olduğunu ifade etse de, uygulamada pek çok topluluk tarafından merkezi bir ağ olarak kabul edilir.

3-) Ripple – XRP Güvenli Mi?

Ripple blok zincirinin, tam anlamıyla merkezi herhangi bir kurumdan teknik anlamda daha güvenli olduğu söylenebilir. Zira, dağıtık bir ağ yapısı kullanılarak sadece güvenilir kabul edilen doğrulayıcı düğümler tarafından bloklar onaylanmaktadır. Bu nedenle dışardan %51 saldırısı gibi bir siber saldırıya uğraması pek muhtemel değildir. Burada kabul edilebilecek tek güvenlik riski; güvenilir kabul edilen validatörlerin çoğunluğunun yahut Ripple’ın kötü niyetle hareket etmek istemesi olasılığı görünmektedir.

4-) Ripple – XRP Davası ve Hukuki Süreçler:

a) Ripple – FinCEN Davası:

Yukarda da belirttiğimiz gibi Ripple, blok zincir teknolojisine dayanan para ve ödeme sistemleri üzerine çalışmaktadır. Ripple’a karşı ilk dava Amerikan Hazine Bakanlığı’na bağlı FinCEN (Mali Suçları Araştırma Ağı) tarafından lisansız para hizmeti sunulduğu gerekçesine dayanarak ikame edilmiştir. İdare; Ripple’ın 2013 yılında San Francisco’daki bir federal mahkemeye sunduğu bir belgede kendisini sanal para birimi değiştiricisi olarak tanımladığını, bu nedenle FinCEN’e kayıtlı olması ve ilgili federal yasalar ve düzenlemelere uyması gerektiğini, ancak FinCEN’e kayıt olmadan XRP satışları yaptığını, uygun bir AML (kara para aklamanın önlenmesi) programı oluşturmadığını, Banka Gizlilik Yasası’na (Bank Secrecy Act) uymadığını ve KYC (Müşterini Tanı) prosedürlerine riayet etmediğini iddia etmiştir.⁴

Sonuçta; Ripple Labs, 700.000$ tutarında ceza ödemeyi kabul edip gerekli lisansı almıştır. FinCEN Direktörü Calvery davaya ilişkin olarak şu cümleleri sarf etmiştir:

“Sanal para değişim hizmeti sunanlar, AML yasalarımıza uygun ürünler sunmalıdır. İnovasyon önemlidir, ancak finansal sistemimizi teknolojiye hakim suçlulara karşı savunmasız bırakmamalıdır.“

b) Ripple vs SEC Davası:

2020 yılında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC); Ripple’ın yasalara aykırı olacak şekilde menkul kıymet satışı yaptığını, 2013 yılında XRP satarak kayıtsız bir menkul kıymet arzı yoluyla yatırımcılardan 1.3 milyar dolardan fazla fon topladığını iddia etti.⁵ ABD yasalarına göre bir varlık, eğer bir kişinin parasını ortak bir girişime yatırması ve kâr beklentisinin esas olarak başkalarının çabalarına dayanması durumunda menkul kıymet olarak kabul edilir. Ethereum’a karşı herhangi bir dava açma yoluna gitmeyen SEC’in XRP’yi hedef almasının asıl sebebi; ICO yoluyla fon elde etmesinden ziyade, Ripple’ın XRP arzının büyük bir bölümünü “escrow” hesaplarında tutması ve piyasayı dengelemek için belirli oranlarda serbest bırakmasıydı.⁶ Bu yönüyle XRP, Ethereum’a kıyasla oldukça merkezi bir profil çizmiştir. Ripple, XRP’nin hızlı, düşük maliyetli sınır ötesi ödemeler için tasarlandığını, XRP’nin bir yatırım aracı değil, aksine gerçek dünya işlemlerinde köprü para birimi olarak kullanıldığını savundu. Gerçekten, RippleNet uluslararası para transferi konusunda bazı bankaların tercih ettiği ve kullandığı bir sistem haline gelmiştir. 2024 Ekim ayında, mahkeme XRP’nin bir menkul kıymet olmadığına karar verdi. Anılan bu karar ile Ripple’ın hukuki süreçler yönünden eli rahatlamış görünmektedir.

5-) Ripple – XRP Uluslararası Kullanım Alanı:

Ripple; uluslararası para transferinin hızlı ve ucuz bir şekilde yapılmasını sağlama, finansal kurumlara likidite sağlama, XRP Ledger üzerinde akıllı sözleşmeler çalıştırabilme gibi özellikler sunmaktadır. Söz konusu akıllı sözleşmeler olduğunda sektörün öncülüğünü Ethereum ve BNB Chain gibi projeler yapmakta ise de, uluslararası para transferi konusunda Ripple – XRP önemini korumaktadır. Öyle ki SWIFT sistemine kıyasla çok daha hızlı ve ucuz bir yöntem ortaya koymasından dolayı, muhtelif bankalar tarafından tercih edilen bir sistem olmuştur. Birden fazla aracı banka olduğu takdirde bir SWIFT işlemi günlerce sürebilmekte iken RippleNet kullanıldığında işlem saniyeler içinde tamamlanır. SWIFT sisteminde aracı bankaların komisyonları sebebiyle işlem ücretleri yüksek ilen, Ripple ile yapılan işlemler çok cüzi masraflar ile gerçekleştirilir. Bankalar SWIFT işlemleri için, farklı para birimlerine dair birçok fon bulundurmaları gerekir. Ripple sayesinde, bankaların bu kadar çeşitli fon tutmalarına gerek kalmaz.

RippleNet’in SWIFT sistemine göre sunduğu avantajları bir örnek üzerinden izah edelim:

Türkiye’den Çin’de bulunan bir kişiye ödeme yapmak isteyen Ali, Çin’de ikamet eden bir kişiye 10.000$ göndermek istemektedir. Ali, çalıştığı bankaya uluslararası ödeme talimatı verir. Ali’nin bankası ve Çin’de bulunan kişinin bankası arasında doğrudan bir bankacılık ilişkisi bulunmadığından, devreye ABD merkezli X ve Y bankası girmektedir. Ali’nin bankası, X bankasında bulunan hesabından 10.000 doları Y bankasına gönderir. Daha sonra Y bankası ise Çin’de bulunan alıcının bankasına gönderir. Aracı bankaların devreye girdiği her aşamada komisyon alınır. Sonuç olarak işbu para transferi için en az 50-60$ komisyon ödenmiş ve işlemin gerçekleşmesi 4 gün sürmüştür. Ayrıca kur farkından da bir zarar ortaya çıkmıştır.

Eğer SWIFT yerine Ripple ödeme sistemi tercih edilmiş olsaydı; Ali’nin bankası çok cüzi bir işlem ücreti talep edecek, 10.000 doları XRP’ye çevirecek ve Çin’de bulunan alıcının banka hesabına gönderecekti. Çin’deki banka ise gelen XRP’leri Çin Yuan’ına dönüştürecek ve alıcıya ulaştıracaktı. XRP’nin gönderimi birkaç saniye içinde gerçekleşecek, aracı bankalar olmayacak ve Ali yüklü bir komisyon ödemekten kurtulmuş olacaktı. Dünyada birçok bankayla anlaşması bulunan Ripple’ın, ülkemizde de faaliyet gösteren QNB Bankası tarafından Türkiye – Katar transferlerinde kullanıldığı bilinmektedir.

6-) Ripple – XRP Alınır mı? Fiyatı Yükselir Mi?

XRP, Tether dışarda bırakıldığında piyasa değeri en yüksek üçüncü kripto paradır. Makalenin yazıldığı tarih itibariyle yaklaşık 123 milyar dolar piyasa değerine sahip olan Ripple, diğer birçok kripto varlıktan niteliği itibariyle ayrılmaktadır. Son dönemde büyük bir üne kavuşmuş “meme coinler”in proje ekiplerine nazaran Ripple gerçek bir iş modeli ortaya koymaktadır. Bu yönüyle bir yatırım olarak değerlendirilmek istenebilir. Fakat şirket her ne kadar merkezsizlik vurgusu yapsa da XRP, kripto topluluğunun ekseriyeti tarafından merkezsiz bir ağ olarak değerlendirilmemektedir. Piyasa değerinin bir hayli yüksek olduğu gerçeği düşünüldüğünde, kısa zamanda parabolik yükselişler yapamayacağını da rahatlıkla söyleyebiliriz. Ancak bir yükseliş sezonunda fiyatın iki ya da üç kat artması gündeme gelebilir. Muhtelif forumlarda yer verilen gerçek dışı hedef fiyatlara itibar edilmemelidir.

İşbu makale herhangi bir yatırım tavsiyesi içermez.

1. https://xrpl.org/about ↩︎
2. https://xrpl.org/blog/2020/running-an-xrp-ledger-validator ↩︎
3. https://www.forbes.com/sites/digital-assets/2024/12/19/blackrock-just-quietly-confirmed-a-devastating-bitcoin-price-bombshell/ ↩︎
4. https://www.justice.gov/archives/opa/pr/ripple-labs-inc-resolves-criminal-investigation ↩︎
5. https://www.investopedia.com/sec-vs-ripple-6743752#:~:text=The%20SEC%20accused%20Ripple%20of,victorious%20in%20this%20court%20case. ↩︎
6. https://cointelegraph.com/learn/articles/the-sec-vs-ripple-lawsuit-everything-you-need-to-know ↩︎