Polkadot – DOT Hakkında Değerlendirme, Neden Düşüyor?

Polkadot Nedir?

Polkadot; layer 1 (birinci katman) blok zincirlerin birlikte uyum içinde ve güvenle çalıştırılabildiği, aynı zamanda DOT coin sahiplerinin ağın yönetimine demokratik bir şekilde katılabildiği, Nominated Proof of Stake konsensusunu kullanan bir layer 0 (sıfırıncı katman) blok zincir çözümüdür. Polkadot ağı üzerinde çalışacak layer 1 projenin, müzayedelere katılarak yüksek kitle fonlaması almak suretiyle ya “Parachain” slotu kazanması ya da belirli bir süre için ihtiyacı olan blok alanını kiralayarak “Parathread” niteliğine sahip olması gerekmektedir. Parachain ve Parathread’ler, Polkadot ağı tarafından kendilerine tahsis edilen güçlü güvenlik garantilerinden fayda sağlarken, ölçeklenebilirlik (Scalability) konusunda geliştirmeler yapmalarına gerek kalmaz. Böylece ekosisteme katılan Layer 1 projeleri sadece kendi çözmek istedikleri spesifik sorunlara yoğunlaşabilirler.¹ Güvenlik, ölçeklenebilirlik gibi genel blok zincir sorunları Polkadot tarafından çözülür.

Polkadot Yönetimi:

Polkadot, tek bir kişi ya da kuruluş tarafından idare edilen bir ağ değildir. Tüm DOT coin sahipleri, sahip oldukları coin adedine bağlı olarak yönetimde alınan kararlarda söz sahibidir. DOT sahibi herhangi bir kişi Public Proposal (kamu önerisi) başlatmak suretiyle; yönetimde farklı usullerin belirlenmesi, ağın yapısında bazı değişikliklerin yapılması, enflasyon oranının düşürülmesi gibi her konuda öneride bulunabilir. Yapılan öneri diğer DOT sahipleri tarafından değerlendirilir, referandum sürecine geçilir ve oylar kullanılır. Gerekli olumlu oy sayısına ulaşan ve onay sürecini geçen öneriler hayata geçirilir. OpenGOV güncellemesinden önceki dönemde referandum teklifleri sınırlı bir zümre tarafından yapılabilirken, son yönetişim güncellemesiyle her bir kullanıcı tarafından teklif yapılabilmesi usulü benimsenmiş ve merkezsizlik yolunda büyük bir adım atılmıştır.

Esasında Polkadot bir DAO’dur. Bir nevi internet aleminde faaliyet gösteren merkezsiz bir devlet gibidir. DOT sahipleri, Polkadot ülkesinin vatandaşlarıdır. Her bir “vatandaş” referandum teklifinde bulunabilir ve gerekli oy çokluğuna ulaşan kararlar yürütmeye konur. Örneğin; geçtiğimiz aylarda DOT sahipleri arasında yapılan bir referandum sonucu DOT enflasyon oranının düşürülmesine dair karar verilmiştir.²

Polkadot ve Son Dönemde Ağda Yaşanan Gelişmeler:

OpenGOV Güncellemesi: Governance V1’e kıyasla çok daha merkezsiz ve demokratik bir yönetişim ortamı oluşturulmuştur. Bu sayede bütün kullanıcılar topluluğa teklif sunabilme imkanına sahip oldu.

Asynchronous Backing Güncellemesi: Polkadot 2.0 yolunda önemli bir adım bu güncelleme ile atılmış oldu. ParaBlok üretim süresi 12 saniyeden 6 saniyeye düşürüldü ve ağın işlem kapasitesi 10 katına kadar artırıldı. Böylece, daha hızlı ve verimli işlemler için uygun ortam sağlanmış oldu.

Interoperability Hususunda Yaşanan Gelişmeler: Güvenli, ölçeklenebilir ve doğrulanabilir çapraz zincir uyumluluğu (interoterability) için önemli bir yardımcı olacak HyperBridge Mainnet çıkışını yaptı.³ Aynı zamanda XCM (Cross-Consensus Message Format) özelide bazı yapısal geliştirmeler yapıldı.

DOT Enflasyonunun Düşürülmesi: 1139 sayılı referandum sonucu alınan topluluk kararı gereği DOT yıllık düzenli 10% enflasyonu, 7.78% oranına düşürülmüştür. Yeni gelinen enflasyon oranı da her geçen gün azalmaya devam edecektir.

Polkadot Ağında Gelmesi Beklenen Güncelleme ve Geliştirmeler:

Polkadot üzerinde Solidity kontratlarını kullanabilmek için basitleştirilmiş altyapı,

Ethereum kodlarını kolayca çalıştırabilmek için Polkadot Sanal Makinesi,

Ölçeklendirmeyi dinamik bir hale getirmek ve Solana’da yaşananlar gibi dar boğazların önüne geçmek için Elastic Scaling güncellemesi,

XCM v5 ile daha gelişmiş zincirler arası geçişkenlik,

Düşük ağ etkinliği sırasında DOT’u sadece 2 gün içinde unstake yapabilme (şu anda 28 gün),

DOT’un zincirlerde fee/gas olarak kullanılabilmesi,

SAFROLE ile anonim blok doğrulayıcılar (validators) ve daha iyi zincir güvenliği,

Geliştiricilerin daha verimli ve esnek hizmetler üretebilmesi için JAM SDK (Yazılım Geliştirme Kiti) yayımlanması gibi gelişmeler beklenmektedir.

Polkadot – DOT Neden Düşüyor? Neden Yükselmiyor?

Görüleceği üzere, Polkadot ilk çıktığı günden bu yana demokratik merkeziyetsiz yapısı, coin ekonomisi, ağın işleyişini iyileştirmeye yönelik geliştirmeler yapılmıştır. Ama buna rağmen 2021 yılının son çeyreğinde $50 seviyelerini gören DOT, bu yazının yazıldığı tarih olan 15 Şubat 2025 tarihinde yaklaşık $5 dolar seviyelerinde bulunmaktadır. Hele ki; Bitcoin bazında 0.001 satoshi civarını gören DOT, halihazırda 0.0000520 sats şeklinde fiyatlanmaktadır ki, piyasanın en yüksek piyasa değerine sahip 21.coini olan DOT için bu değer korkunçtur. Fiyat düşüşleri ve toparlanamayışının sebeplerinin neler olduğu hususunda toplulukta çokça fikir yürütülmüştür.

1. Polkadot’un Yüksek Enflasyonu: DOT coini, çıktığı günden bu yana yıllık %10 enflasyona sahip olacak şekilde yaratılmıştır. Bunun sebebi; ağın NPoS konsensus mekanizması gereği kullanıcıları staking yapmaya yöneltmek ve ağ güvenliğini bu şekilde maksimize etmektir. Bunun yanında enflasyon ile artan coin arzı ekosistemin geliştirilmesi ve büyütülmesi için harcanmaktadır. Bitcoin’in şu an itibariyle %2’den daha az enflasyona sahip olduğunu düşünürsek, bu oran kullanıcılar ve yatırımcılar açısından yüksek kabul edilmektedir. Zaten bu nedenledir ki yapılan bir referandum ile enflasyon oranı azaltılmıştır.
2. Sınırsız Arz: DOT’un işleyiş şeklinin tamamen enflasyona müstenit olduğu söylenebilir. Bu nedenle Bitcoin gibi maksimum arzı sınırlı bir varlık olabilmesi mümkün değildir. Söz konusu kripto paralara yatırım yapan kişi ve kurumlar olunca, sınırsız arz her zaman korkutucu bir unsur olmuştur.
3. Hazine Tarafından Fonlanan Projelerin Satışları: Polkadot bir hazineye (Polkadot Treasury) sahiptir. Ağın güvenliğinin artırılması için düzenlenen Hackathon etkinliklerinin masrafları, parachain fonlamaları, marketing harcamaları gibi tüm giderler Polkadot hazinesinden karşılanmaktadır. Ekosistemin gelişmesi için bu harcamaların yapılması müspet olsa da; yeri geldikçe ederinden yüksek harcamaların yapıldığı, fonlanan projelerin ellerine geçen DOT’ları nakite dönmek için derhal satmaları sebebiyle fiyat üzerinde satış baskısı oluşması gibi unsurlar DOT fiyatının daha hızlı bir şekilde düşmesine ve tekrar toparlayamamasına neden olmuştur.
4. DOT’un Parachain’lerde Fee Ödemek İçin Kullanılamaması: DOT yapısı gereği bir Layer 0 blok zinciridir. Tabiri caiz ise; DOT bir güneş iken, sistemine dahil olmuş Layer 1 parachain’ler onun ekseni etrafında dönen birer gezegendir. Bu gezegenlerin içinde yapılan tüm işlemlerde gezegenin kendi parası kullanılmaktadır. Güneş, gezegenleri dışardan gelebilecek tehlikelere karşı korusa da; gezegenlerin kendi iç işleyişine karışmamaktadır. Örneğin; Polkadot parachain slotuna sahip olan bir Layer 1 blok zincir, işlem giderleri için kendi çıkarmış olduğu kripto parayı kullanır. DOT’un burada herhangi bir kullanımı olmaz. Bu da, bir Polkadot parachain’ini kullanmak isteyen bir kişinin sürekli olarak DOT almasına gerek yok demektir. Diğer yandan Ethereum Layer 2 projelerinde bu durumun farklı olduğu görülmektedir. Misal; StarkNet’de işlem giderleri için STRK token kullanılabildiği gibi, ETH de kullanılabilmektedir.
5. Yeterli Marketing’in Yapılamamış Olması: Marketing konusunda atılan bazı adımların yanlış olduğu, bazı topluluk üyeleri tarafından dile getirilmektedir. Örneğin; CoinMarketCap adlı websitesine, sadece DOT logosunun animasyonlu bir hale büründürülmesi için Polkadot Treasury tarafından 500.000$ dolar ödenmesi oldukça büyük bir tepki almıştır. Bunun gibi etkisiz reklam çalışmaları yerine daha etkin marketing yapılması gereği topluluk tarafından ifade edilmiştir.
6. Altcoinlere Yeterli Talebin Olmaması: An itibariyle ABD başta olmak üzere tüm dünyadaki siyasi ve ekonomik konjonktür nedeniyle Bitcoin ve kripto paralara yeterli sıcak para akışı sağlanamamaktadır. Büyük yatırımcılar tarafından özellikle yeni Meme Coin’ler çıkarıldığı ve likiditenin bunlara çekilmeye çalışıldığı görülmektedir. Ethereum dahil olmak üzere, kaliteli işler yürüten projelere henüz sıcak paranın akmaya başlamamasından Polkadot da muzdariptir.

Polkadot – DOT Yükselecek Mi? Geleceği Var Mı?

Fiyatın son dönemlerde çok fazla düşmüş olması ve herhangi bir toparlanma belirtisi göstermemesi sebebiyle bir dizi önlemler alınmaya çalışılmaktadır. Yukarıda bahsedildiği gibi, enflasyon oranı düşürülmüştür. Giderek düşmeye de devam edecektir. DOT’u 2 gün gibi kısa bir süredir unstake edebilme özelliği değerlendirilmektedir. Bu şekilde bir güncelleme yoluna gidilmesi durumunda DOT’un çok daha likit bir varlık haline geleceğini söyleyebiliriz. Parachain’lerde fee olarak kullanılabilmesinin talebi yükseltici bir etki yapacağı ise kuşkusuzdur. Deutsche Telekom‘un Polkadot ağında bir validator çalıştırması ve staking yaptığı düşünülürse, başka kurumsal firmaların da Polkadot ekosistemine yatırım yapması gelecekte muhtemeldir. Kripto para piyasasına sıcak para akmaya başladığında DOT da bundan nasibini alabilecek coinler arasındadır.

İşbu makale herhangi bir yatırım tavsiyesi içermez.

1. https://wiki.polkadot.network/docs/learn-parachains ↩︎
2. https://polkadot.subsquare.io/referenda/1139 ↩︎
3. https://cointelegraph.com/news/interoperability-pushed-to-new-heights-on-polkadot-with-protocol-launch ↩︎